3 Απρ 2025

αερολογίες-VI

aerologies

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ -ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ- ΤΡΕΛΑΣ

Ακαρνανία: ΡΩΜΑΪΚΑ - ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ

Από Foibos - Αυγούστου 06, 2008

Μετά την περιώνυμη ναυμαχία στο 'Aκτιο (31 π.Χ.) ο Αύγουστος Οκταβιανός ίδρυσε, όπως είναι γνωστό, τη Νικόπολη σε ανάμνηση της μεγάλης του νίκης. Πολλές ακαρνανικές πόλεις άδειασαν από κατοίκους, γιατί υποχρεώθηκαν να συνοικήσουν τη νέα πόλη, μαζί με Αιτωλούς, Ηπειρώτες και Λατίνους. Μαζί μεταφέρθηκαν και όσα αξιόλογα υπήρχαν σε ναούς και δημόσιους χώρους. Στο εξής η τύχη των Ακαρνάνων είναι η ίδια με των Αιτωλών.

Πότε διαδόθηκε ο Χριστιανισμός στην Ακαρνανία δεν είναι γνωστό. Αναφέρεται ο Ηρωδίων σαν ιεραπόστολος, που κήρυξε στην Ακαρνανία μετά τη Λευκάδα. Ίσως να μην είναι τυχαίο το ότι απαντούμε το όνομα Ηρωδίων σαν βαπτιστικό. Σπουδαίες παλαιοχριστιανικές Βασιλικές έχουν αποκαλυφθεί (Δρυμός Βόνιτσας, Κέφαλος Βόνιτσας, Μύτικας,'Oχθια).

Οι επισκοπές Βονίτσης και Αετού εμφανίζονται από τον Ε αιώνα. Διοικητικά ανήκε στο Θέμα της Νικοπολέως και αργότερα στο λεγόμενο Ελλαδικό. Εκκλησιαστικά. στη δικαιοδοσία της Παπικής Εκκλησίας μέχρι το έτος 727. Τότε, όπως είναι γνωστό, οι παπικοί προκάλεσαν φοβερή αναταραχή στο Ελληνικό Θέμα με τη στάση του άθλιου εκείνου Κοσμά. Τη στάση υποκίνησε ο Πάπας Γρηγόριος ο Β, Θέλοντας να αντιδράσει έτσι στο μεταρρυθμιστικό έργο του Λέοντα Γ Στη φαιδρή εκστρατεία, με το τόσο άδοξο τέλος έλαβαν μέρος και οι Ακαρνάνες, αλλά μας είναι άγνωστες οι επιπτώσεις. Όλος ο χώρος γνώρισε την καταστροφή και την ερήμωση κατά τις επιδρομές των Γότθων, των Ούννων και των σλαβικών φύλων. Αλλά και 'Αραβες Βερρίνοι πειρατές δήωναν και κατέστρεφαν συχνά τα παράλια πολίσματα. Το χρονικό του Ακροπολίτη διασώζει πληροφορίες γύρω από μια τέτοια επιδρομή στα χρόνια του Μιχαήλ του Γ (842-867).

Σε αντίθεση με την αρχαία, ο πληθυσμός ήταν αραιός κατά τη βυζαντινή εποχή. Η τυραννική διοίκηση, η εξοντωτική φορολογία υπήρξαν παράγοντες ανασταλτικοί και γύρω στο 750 επιδημία πανούκλας αφάνισε κυριολεκτικά τον πληθυσμό της Ακαρνανίας και της Αιτωλίας. Ελάχιστα πολίσματα αναφέρουν οι διάφορες πήγες και επίσης λίγα μνημεία ανιχνεύονται. Η Δραγαμέστος (Τραγαμέστη, Δραγαμέστη), ο Αετός, η Βόνιτσα, ο Βάρνακας είναι οι πιο γνωστές πόλεις. Οι επισκοπές της Βόνιτσας και του Αετού, μολονότι αρχαίες, δεν φαίνονται να παίζουν σημαντικό ρόλο. Για ένα διάστημα υπήρξε και το Δραγαμέστο έδρα επισκόπου, στα χρόνια του Ιωάννη του Απόκαυκου, μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αρτας από το 1202-1235.(?)


Εκτός από τις παλαιοχριστιανικές βασιλικές που αναφέραμε παραπάνω, σώζονται μερικοί ναίσκοι της εποχής των Δεσποτών, όπως της Παλαιοκατούνας, ο 'Αγιος Στέφανος Ριβίου, η Παναγία στη Βόνιτσα, ερείπια παλαιότερων στον Αστακό, τη Σκουρτού κ.α' Ακόμη πρέπει να αναφερθεί η Αγία Ελεούσα του Μύτικα, μέσα σε σπηλιά με τοιχογραφίες του ΙΒ αι.


Μια νέα περίοδος αρχίζει για την Ακαρνανία με την ίδρυση του Δεσποτάτου της Ηπείρου, του οποίου αποτέλεσε επαρχία. Το 1290 ο Ανδρόνικος Β Παλαιολόγος εκστρατεύει εναντίον του Δεσποτάτου για να επιτύχει την προσάρτηση του. Ο Δεσπότης Νικηφόρος ο Α ζητά τη όοήθεια των Φράγκων και παντρεύει την κόρη του Θάμαρ με τον Φίλιππο τον Ανδευγαυικό, δίνοντας για προίκα η Βόνιτσα και το Βλοχό, Αγγελόκαστρο και Ναύπακτο της Αιτωλίας. 'Έτσι, χάρη στις εμφύλιες διαμάχες των Βυζαντινών, γνωρίζει η Ακαρνανία και τη δεσποτεία των Φράγκων.

Το 1331-32 η Ακαρνανία κυριεύεται από τους Σέρβους του Στεφάνου Δουσάν αλλά γρήγορα και αυτοί εκτοπίζονται από την ο κάθοδο των αλβανικών φύλων γύρω στο 1350. Οι δηώσεις και θηριωδίες των Αλβανών αναγκάζουν τους Ακαρνάνες να ζητή σουν την προστασία των Τοκκων, που από το 1361 κρατούν το κάστρο της Βόνιτσας. Ο Κάρολος Α κόμης, παλατίνος της Ζακύνθου, Κεφαλληνίας, Ιθάκης, Λευκάδας και Βόνιτσας, γίνεται το 1405 κύριος της Ακαρνανίας και της Αιτωλίας, που από το όνομά του θα ονομασθούν Κάρλελι (Κάρελι).

Αλλά, όπως γινόταν με τους Βυζαντινούς, έτσι και με το θάνατο του Κάρολου άρχισε η εμφύλια διαμάχη ανάμεσα στους τρεις νόθους του γιους και τον ανιψιό του Κάρολο τον Β για το ποιός θα αρπάξει τη' καλύτερη μερίδα κληρονομιάς. Ο καθένας από τους αντιμαχόμενους ζητά τη βοήθεια των τούρκων για να επιβληθεί στους άλλους. Το 1449 ο Σινάν πασάς κατακτά την Ήπειρο και τον επόμενο χρόνο όλο Κάρλελι. Στα χέρια τουΛεονάρδου Γ Τόκκου μένει η Βόνιτσα μέχρι το 1479. Δε είναι γνωστό αν η κατάληψή της έγινε σε εφαρμογή της συνθήκης που υπέγραψαν αυτή τη χρονιά οι βενετσιάνοι με τους τούρκους.

fatherland




αερολογίες-V

aerologies

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ -ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ- ΤΡΕΛΑΣ

Από Foibos - Αυγούστου 05, 2008



Ακαρνανία: ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

Ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας στην Ακαρνανία υπάρχουν από τα χρόνια της αρχαίας νεολιθικής εποχής το διάστημα δηλαδή 6000 έως 5000 π.Χ. Σε ανασκαφές σε σπήλαιο κοντά στον Αγιο Νικόλαο Αστακού έχουν βρεθεί ευρήματα που χρονολογούνται από την αρχαία νεολιθική εποχή μέχρι την εποχή του χαλκού. (2800-1100 π.Χ.) Σε ανασκαφή επίσης σε σπήλαιο νοτιοανατολικά του Μύτικα έχουν βρεθεί επίσης έγχρωμα όστρακα που χρονολογούνται την ίδια περίοδο.

Η εγκατάσταση των προελλήνων στην Ακαρνανία έγινε την πρώιμη και μέση εποχή του χαλκού (2800 εως 1900 και 1900-1580 π.Χ. αντίστοιχα.) Σύμφωνα με τους ιστορικούς την Ακαρνανία αποίκησαν αρχικά οι Κουρήτες και οι Λέλεγες. Οι κουρήτες έφθασαν στην Ελλάδα πρίν το 1900 π.Χ., εγκαταστάθηκαν αρχικά στη Εύβοια και αργότερα στην Αιτωλία. Από την Αιτωλία πέρσαν στην Ακαρνανία περίπου το 1500 π.Χ. και εγκαταστάθηκαν στο εσωτερικό της χώρας. Αλλος λαός οι Λέλεγες εγκαταστάθηκαν στα δυτικά παραλια της Ακαρνανίας σχεδόν ταυτόχρονα με τους Κουρήτες. Οι τελευταίοι θα εκτοπιστούν αργότερα απ το δυτικό τμήμα της Ακαρνανίας από ένα άλλο προελληνικό λαό τους Τηλεβόες.

Οι Ελληνες πρίν κατακλύσουν το σημερινό Ελλαδικό χώρο σαν Ιωνες, Αχαιοί και Αιολείς έζησαν για 7 περίπου αιώνες στην Αλβανία-'Ηπειρο.

(2600-1900 π.Χ.). Στην Ακαρνανία πρώτοι εγκαταστάθηκαν οι Κεφάληνες. O λαός αυτός ανήκε στους Αχαιούς και κατέλαβαν τα νησιά του Ιονίου Ζάκυνθο, Δουλίχι, Σάμη και Ιθάκη. Στη συνέχεια περίπου το 1300 π.Χ. κατέλαβαν τα δυτικά παράλια της Ακαρνανίας. Μυκηναϊκά ευρήματα έχουν βρεθεί στα Κόροντα, Πάλαιρο, Λουτράκι και τη θέση Μίλα ανάμεσα σε Παλαιομάνινα και Πεντάλοφο.

Οι Ακαρνάνες φαίνεται να παίρνουν μέρος στο Τρωικό πόλεμο, οι νότιοι υπό τον Μέγη, ηγεμόνα Δουλιχίου και Εχινάδων, και οι βόρειοι υπό τον Οδυσσέα, που εξουσίαζε και μεγάλο μέρος της Ακαρνανίας Ανάμεσα στα 1200 και 1100 π.Χ., οι Ακαρνάνες, (ομάδα Ελληνόγλωσσων ινδοευρωπαίων προερχόμενη από τη περιοχή της Αλβανίας - Ηπείρου), εισβάλουν στο νότο και την περιοχή της Ακαρνανίας. Είναι καλύτερα εξοπλισμένοι με όπλα από σίδηρο, την καταλαμβάνουν ολόκληρη και εκδιώκουν τους προηγούμενους κατοίκους.

Για το διάστημα ανάμεσα στα 1200 έως 700 π.Χ. δεν έχουμε πληροφορίες για τη περιοχή γιατί τη κάθοδο των Δωριέων και των άλλων ελληνόγλωσσων ινδοευρωπαίων (όπως οι Ακαρνάνες) ακολούθησε στροφή στη κλειστή και αυτάρκη οικονομία και ύφεση στη δευτερογενή παραγωγή και το εμπόριο.

Περίπου το 650 έως 625 π.Χ. οι Κορίνθιοι αποικίζουν την Ακαρνανία και τη Λευκάδα. Ετσι ιδρύονται οι πόλεις, Αστακός, Αλυζία, Σόλλιον, Πάλαιρος και Λευκάδα (Νήρικος). Από την ίδια εποχή αρχίζουν να αναπτύσσονται και τα πολυάριθμα ακαρνανικά πολίσματα, όλα τειχισμένα. Ορισμένα από αυτά είχαν αναπτυχθεί σε πολύ προηγούμενη εποχή, όπως μαρτυρούν τμήματα από κυκλώπεια τείχη. (Κόροντα, Μεδεών).

Τόπος πλούσιος με σιτηρά και με πολυάριθμες αγέλες ζώων, αλλά και ευπρόσβλητη η Ακαρνανία ήταν ο σπουδαιότερος λόγος που είχε επιβάλει τη κατασκευή διπλών τειχών και ανέβασε σιγά σιγά την αρχιτεκτονική τους σε πολύ υψηλά επίπεδα.

Και σήμερα κινούν το θαυμασμό τα ερείπια αυτών των τειχών, με τις τοξωτές ή λοξές πύλες και τους αμυντικούς πύργους. Ακόμα σε διαβάσεις, λιμάνια και άλλα επίκαιρα σημεία είχαν σηκώσει αμυντήρια.(Ρούγα Παλιαμπέλων, Μαγούλα Βόνιτσας,Καστρί Μοναστηρακίου, Στέρνα, Τρίκορφο και Φαγιάς στη Πλαγιά, Καστρί Αλυζίας κ. α.)

Στη δόμηση απαντούμε όλους τους τύπους: ισοδομικό, ψευδοϊσοδομικό, πολυγωνικό, με μια εκπληκτική εφαρμογή των δόμων.
Τα μέχρι σήμερα γνωστά πολίσματα των Ακαρνανών από βορά προς νότο είναι τα εξής : Λιμναία, Θύρρειο, Πάλαιρος, Τοροίβια, Αλυζία, Μεδεών, Φοιτείαι, Δηρεείς, Αστακός, Οινιάδες, Μητρόπολις, Μάραθος, Σαυρία, Στράτος, Ακαρνακικαί Αθήναι, Κόροντα. Σ΄ αυτά πρέπει να προστεθούν, το Αμφιλοχικό 'Aργος και το προχωρημένο φρούριο των Ολπών στο Μακρυνόρος.

Οι ακαρνανικές πόλεις είχαν πολίτευμα δημοκρατικό κατά τα αθηναϊκά πρότυπα και μεταξύ τους ένα είδος ομοσπονδίας, το Κοινό των Ακαρνάνων», με εξαίρεση τους Οινιάδες, που έμειναν πάντοτε σύμμαχοι της Σπάρτης. 'Eδρα του Κοινού, που πρεπει να το θεωρήσουμε ένα συντονιστικο όργανο για έκτακτες περιστάσεις άλλοτε ήταν η Στράτος, άλλοτε το Θύρρειο και σε μια κρίσιμη περίοδο κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, το προχωρημένο φρούριο των Ολπών.

Θεότητες, που κατ' εξοχήν λατρεύτηκαν, ήταν: ο Δίας, ο Απόλλων, η 'Αρτεμις,ο Ηρακλής, ο Αχελώος. Πανακαρνανικο κέντρο λατρείας ήταν το μεγάλο ιερό του Ακτίου Απόλλωνα, όπως και μεγάλο τέμενος του Λόξιου Απόλλωνα στον δρόμο της Αλυζίας. Σ' αυτό υπήρχε και Ιερό του Ηρακλέους, όπου και Τα ανάγλυπτά των δώδεκα άθλων του, έργο του μεγάλου Λύσιππου.

Δύο τύποι νομισμάτων http://www.akarnania.net/coins/index.htm ήταν σε χρήση: ασημένια με συναλλακτική αξία ίση προς τους κορινθιακούς στατήρες και χάλκινα αθηναϊκού τύπου. Κύριο χαρακτηριστικό της ιστορικής πορείας των Ακαρνάνων κατά την περίοδο της αρχαιότητας είναι η αντίθεση τους, το μίσος τους πιο σωστά, η μόνιμη κατάσταση πολέμου προς τους γείτονες τους Αιτωλούς. Ο Στράβων δίνει την εξήγηση ότι βασική αίτια ήταν οι συχνές αλλαγές της κοίτης του Αχελώου, που δημιουργούσαν σύγχυση γύρω από τα όρια των δυο χωρών. Σωστή άποψη, στην οποία πρέπει να προσθέσουμε ότι η Ακαρνανία ήταν το εμπόδιο για διέξοδο των Αιτωλών προς τον Αμβρακικό και το Ιόνιο.

Κατά τους Περσικούς πολέμους, ο περίφημος ακαρνάνας μάντης Μεγιστίας έπεσε μαχόμενος στο πλευρό του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες και Ανακτόριοι έλαβαν μέρος στη μάχη των Πλαταιών. Δεν απέφυγαν οι Ακαρνάνες την εμπλοκή τους στο Πελοποννησιακό Πόλεμο, στο πλευρό των Αθηναίων πάντα, που τελικά στοίχισε και σ' αυτούς μεγάλες καταστροφές. Το 429 π ο Σπαρτιάτης στρατηγός Κνήμος, επικεφαλής πολυάριθμου στρατού από Σπαρτιάτες, Αβρακιώτες και Ηπειρώτες, βάδισε εναντίον της Στράτου. Το σχέδιό του ήταν σωστό, γιατί κατάληψη του μεγάλου αυτού ακαρνανικού κέντρου Θα σήμαινε το γονάτισμα όλης της Ακαρνανίας. Όμως, η βιαστικη ενέργεια των Χαόνων, η πανωλεθρία τους που ακολούθησε και ο φόβος να πανικοβληθεί όλο του τα στρατόπεδο, τον ανάγκασαν να αποχωρήσει υπόσπονδος για τους Οινιάδες).

Νέα εκστρατεία των Σπαρτιατών και Αβρακιωτών το 426 π.Χ. με αρχηγό τον Ευρύλοχο δεν είχε καλύτερη τύχη. Στη μάχη των Ολπών σκοτώθηκε ο Ευρύλοχος, έγινε πραγματική σφαγή των Αβρακιωτών και τα υπολείμματα από Σπαρτιάτες και Μαντινείς έφυγαν με τρόπο όχι τιμητικό, αφού εγκατέλειψαν τους συμμάχους τους μόλις εξασφάλισαν το ακαταδίωκτο από τους Ακαρνάνες.

Στην εκστρατεία της Σικελίας έλαβαν μέρος και μισθοφόροι Ακαρνάνες σφενδονιστές. 'Αφησαν κι αυτοί τα κόκκαλά τους στα λατομεια της Σικελίας, μετά την καταστροφή του Νικία. Εκδίκηση για τις δύο προηγούμενες ήττες έλαβε ο Σπαρτιάτης Αγησιλαος κατά την εκστρατεία του το 389-388 π.Χ. Μπήκε επικεφαλής της εκστρατείας κάτω από την πίεση της Αχαϊκής Συμπολιτείας, στην οποία είχαν γίνει πολύ ενοχλητικοί οι Ακαρνάνες με τις αλλεπάλληλες προσβολές τους κατά της Καλυδώνας. Με δυο σπαρτιατικές μοίρες και μεγάλη δύναμη Αχαιών εδήωσε την Ακαρνανία και αναγκασε τους Ακαρνάνες να προσχωρήσουν στο σπαρτια τικό δίκτυο συμμαχιών. Οι Ακαρνάνες ποτέ δεν είχαν συγκροτήσει βαρύ πεζικό της γραμμής ούτε ιππικό. Ο στρατός τους περιοριζόταν σε πελταστές και σφενσονιστές, που σε καμία περίπτωση δεν μπορούσαν να αντιπαραταχθούν στις βαριές μονάδες του Αγησίλαου.

Κατά Τους ατέρμονες πολέμους των επιγόνων του Μ. Αλεξάνδρου, οι Ακαρνάνες βρίσκονταν, όπως πάντοτε, στο αντίπαλο των Αιτωλών στρατόπεδο. Οι θεαματικές νίκες των Αιτωλών και η συγκρότηση της Συμπολιτείας δεν έκαμψαν τους Ακαρνάνες, με όλο που έχασαν αρκετές πόλεις (Στράτος, Φοιτείες, Οινιάδες κ.ά.). Γνώριζαν ότι προσχώρηση σήμαινε πλήρη υποταγή.

Ετσι, κατά τον Συμμαχικό λεγόμενο Πόλεμο (2 π.Χ.) τάχθηκαν σύμμαχοι των Αxαιών. Η υποστήριξη του Φιλίππου του Ε και το άσπονδο μίσος τους κατά των Αιτωλών εξασφάλισαν την ανεξαρτησία στις ακαρνανικές πόλεις μέχρι την περιώνυμη μάχη στις Κυνός Κεφαλες (197 π.Χ.). Οι Αιτωλοί, παρά τις σοφές συμβουλές του συμπατριώτη τους Αγέλαου, έφεραν τους Ρωμαίους στην Ελλάδα. Είναι η μεγάλη ιστορική καμπή. Και η Ακαρνανία δεν είναι πια παρά μια ασήμαντη ρωμαϊκή επαρχία.

fatherland


αερολογίες-Χ

aerologies

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ -ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ- ΤΡΕΛΑΣ

Από Foibos - Οκτωβρίου 04, 2008

Pupils

Pupils make a hole,
pass through the soul,
the passion stretch out
from the lies
of your eyes


1.
Της κόρης
το βλέμμα
τρυπάει το βάθος
μ' ένα ψέμμα
φουντώνει το πάθος
2.
Οι κόρες τρυπούν,
διαπερνούν την ψυχή,
το πάθος φουντώνει
από το ψέμμα
των ματιών σου
3.
Το μαύρο της κόρης τρυπά,
διαπερνά της ψυχής μου το βάθος
Ενα ψέμμα στο βλέμμα
γιγαντώνει το πάθος


ΓΙΑ ΕΚΕΙΝΗ